In landen waar deelstaten of departementen een grotere autonomie hebben dan in Nederland of België, worden er vaak boeken uitgegeven met een regionaal karakter. Dergelijke werken worden meestal geschreven door lokale mensen die een goede kennis hebben van de verspreiding, ecologie en de biotopen van de flora uit hun regio, waardoor deze boeken een schat aan informatie bevatten. Wie als buitenlander wel eens vaker in deze gebieden op excursie of vakantie gaat, heeft er belang bij om deze boeken aan te schaffen.
We beperken ons hier tot het geven van een beknopte lijst van dergelijke regionale uitgaven. Populaire bestemmingen en gebieden die min of meer in onze buurt liggen krijgen iets meer aandacht.
Duitsland
Orchideen in Rheinland-Pfalz und in Saarland Koblenz, 1990 P. Kohns, H. Neumann, D. Rückbrodt, H.-E. Salkowski & Ch. Stark Een uitgave van de Arbeitskreis Heimische Orchideen Rheinland-Pfalz/Saarland e. V. 144 p.
Een weliswaar ouder boekje dat handelt over het zuidelijke deel van de Eifel, de Hunsrück, de vallei van de Moezel, de grensstreek met het Groothertogdom Luxemburg en Frankrijk. De Rijn vormt de westelijke grens. Het is een gebied met mooie landschappen, historische plaatsen zoals Trier en Koblenz en met rijke orchideeën gebieden. Het behandelt 50 verschillende taxa.
Orchideen in Niedersachsen Bad Hersfeld, 1994 H. Dostmann, H. Kretzschmar, O. Möller, F. Müller, G. Nürk, L. Nürk, W. Stern & D. Trzeciok Een uitgave van de Arbeitskreis Heimische Orchideen Niedersachsen e. V. 184 p.
De deelstaat Neder Saksen grenst aan het noordelijk deel van Nederland en bestaat ruwweg uit 3 geologische gebieden: het Harz gebergte, het Nedersaksische bergland en het Noordduitse laagvlakte met de Duitse waddeneilanden.
In dit boek worden 45 soorten beschreven. Wat deze uitgave vooral aantrekkelijk maakt, is de vele informatie die wordt gegeven over natuurbeheer, bloeikalender, fossiele vondsten, kiemingsproces, zaaddozen en een determinatiesleutel.
Die Orchideen Nordrhein-Westfalens Selbstverlag, 2001 Verschenen onder de redaktie van: L. Almers, A.& H. Baum, H. Jansen, M. Luwe, E. Singer, G. Thiele, D. Wenker en G. Westphal Een uitgave van de Arbeitskreis Heimische Orchideen Nordrhein-Westfalen des BUND-NW e.V. ISBN 3-00-008254-9
Een boek dat we iedereen kunnen aanbevelen. Het gaat over de orchideeën van een deelstaat die we allemaal al wel eens bezocht hebben: vooral de Eifel is een zéér populair gebied voor natuurliefhebbers. Het boek telt 335 bladzijden, is 16,5 x 23,5 cm groot en bevat een schat aan informatie. Het behandelt 44 soorten en 4 ondersoorten. Van elke soort worden verschillende foto’s getoond; waarbij zowel biotoop, habitus als bloem worden afgebeeld. De begeleidende teksten zijn beknopt en behandelen etymologie, basionymie en synonymie, bloeitijd, biotoop, kenmerken, variabiliteit, verwante soorten, hybriden, bedreiging en bijkomende opmerkingen.
De hoofdstukken die de soortbeschrijvingen voorafgaan zijn zeker het lezen waard en geven de lezer zeer veel informatie met betrekking tot deze deelstaat: een overzicht van de belangrijkste orchideeënkenners uit de geschiedenis en hun werk, de geologie van Noordrijn-Westfalen, de verschillende biotopen, bedreiging en bescherming, natuurbeheer, Rode Lijst-soorten, systematiek en bloembiologie (geschreven door de Nederlandse W.E.O. leden Claessens en Kleynen), uitgestorven soorten en soorten waarvan het voorkomen niet met zekerheid vastgesteld is, de verschillende herbaria, bloeikalender, een kritische blik op het begrip soort en hybriden en tenslotte het hybridisatie proces bij Dactylorhiza.
Orchideen in Thüringen Frisch – Eisenach, 1997 Redactie W. Eccarius, met bijdragen van E. Biedermann, H. Dietrich, W. Eccarius, E. Fieldmann, W. Heinrich, V. Kögler, H. Kümpel, R. Reuther, P. Rode, H.-J? Schadwinkel & H. Voelckel. Een uitgave van de Arbeitskreis Heimische Orchideen Thüringen e.V.
Ondanks het feit dat de deelstaat Thüringen niet naast onze deur ligt, willen we toch even kort stilstaan bij dit prachtige boek. Het boek telt 256 bladzijden en meet 19 x 27 cm. Het beschrijft in totaal 51 soorten.
Deze deelstaat, die na de eenmaking van Duitsland in1990 ontstond en in het voormalige Oost-Duitsland ligt, bevat nog veel natuur en is dan ook erg geschikt voor een meerdaagse orchideeënvakantie.
Frankrijk
Les Orchidées sauvages d’ Île-de-France Collection Parthénope, 2002 François Dusak en Pascal Pernot ISBN 2-9510379-4-5
Een leuk werk over de orchideeën van de departementen Seine, Hauts-de-Seine, Seine-Saint-Denis, Val-de-Marne, Seine-et-Marne, Essonne, Yvelines en Val-d’Oise. Deze 8 vormen samen de administratieve regio “Île-de-France”. Het boek meet 16,5 x 24 cm, telt 208 blz. en behandelt 46 verschillende soorten. Vele mooie kleurenfoto’s stofferen de teksten.
A la découverte des Orchidées sauvages d’ Aquitaine Collection Parthénope, 2004 Frank Jouandoudet ISBN 2-914817-00-2
Nog een werk uit de Collection Parthénope – Éditions Biotope. Deze regio bestaat uit de departementen Gironde (33), Landes (40), Pyrénées Atlantiques (64), Lot-et-Garonne (47) en de Dordogne (24). Het boek meet 16,5 x 24 cm, telt 240 blz. en behandelt 69 soorten die allemaal goed geïllustreerd worden. Het is een erg interessant boek over een zéér mooie streek en het bevat ook 27 uitgewerkte wandelingen.
Orchidées sauvages d’ Alsace et des Vosges Éditions du Griffon, 2002 Roger Engel & Henri Mathé ISBN 2-913162-20-7
Wie in dit boek bladert krijgt direct zin om op stap te gaan. De Elzas en de Vogezen zijn dan ook niet zo ver en de natuur is er ongemeen mooi. Kalkrijke gebieden wisselen zich af met zure, waardoor de orchideeënrijkdom groot is. En wat te denken van de historisch rijke steden Colmar en Mulhouse en de lekkere Elzasser wijnen? Dit boek meet 21 x 30 cm, telt 216 blz. en behandelt 57 soorten die goed worden geïllustreerd met kleurenfoto’s en herbarium materiaal. Talrijke aquarellen van de hand van Frédéric Rexer verhogen het kunstgehalte van dit boek.
Atlas des Orchidées sauvages de Haute-Normandie Édition S.F.O., 1997 Michel Démares – met medewerking van talrijke lokale leden van de S.F.O. ISBN 2-905734-08-6
Een boek dat de verspreiding van de orchideeën bespreekt van de departementen Seine-Maritime en l’Eure. Dit boek meet 23,5 x 31 cm, bevat 213 bladzijden en bespreekt 42 soorten.Een zeer apart en boeiend boek over een streek die heel wat te bieden heeft. De enigszins aparte layout van dit boek zal u zeker aanspreken. Nog nooit tevoren werden er zoveel afbeeldingen getoond van orchideeënzaden, vegetatieve scheuten en werden er soorten geïllustreerd met mooie kleurenfoto’s, herbarium materiaal, bloem- en bladdiagrammen en tekeningen van voor- en zijaanzicht.
Griekenland
Die Orchideen von Rhodos und Karpathos / The Orchids of Rhodes and Karpathos Karel Kreutz Seckel & Kreutz Publishers, 2002 ISBN 90-805149-2-6
Dit boek werd in het Duits en Engels geschreven, waardoor het toegankelijk wordt voor een groot publiek. Het bevat 320 blz. en meet 24,5 x 34 cm. Het bevat 540 kleurenafbeeldingen van een zeer hoge kwaliteit en behandelt 73 soorten.
Dit boek is eigenlijk wel een must voor de orchideeënliefhebber die vakanties plant in de Egeïsche zee. In dit gebied liggen talrijke eilanden, waarvan een aantal zeer bekend zijn vanwege hun orchideeënrijkdom, historische kunstschatten en uitbundig vogelleven.
Orchideen aus Kreta, Kasos und Karpathos Selbstverlag, 2002 Horst und Gisela Kretzschmar und Wolfgang Eccarius ISBN 3-00-008878-4
Een boek met de afmetingen 15,8 x 21,5 cm van 416 bladzijden met 700 kleurenfotos, 74 verschillende taxa met evenveel verspreidingskaarten.Dit boek werd ontworpen als een veldgids die gemakkelijk mee te nemen is in het veld. Het geeft informatie over het voorkomen van de verschillende soorten maar gaat ook dieper in op de variabiliteit , de taxonomie, de systematiek en levert ook een determinatiesleutel.
Kreta is een populaire bestemming voor orchideeënvakanties. Het grote aantal soorten, de variabiliteit en de nauwe verwantschap rechtvaardigen een goed boek dat goed van pas komt in het veld en tijdens de voorbereiding.
Italië
Ophrys d’Italia, Rolando Romolini(Author), Rémy Souche(Author), Lorenzo Dotti (illustrator) (2012)
Ophrys d’Italia starts with a history of the genus, systematics, morphology, biology and recent novelties from the Botanical Code. Follow chapters on the relation between plants and insects or fungi and on phylogenetics of the genus. Information on botanists involved in research of the genus, protection, plant geography, followed by the monographs. 97 species or subspecies are described in details: Taxonomy, description, pollinators, habitat, distr. maps per province, supplementary notes. 15 non-described taxa are listed, followed by photographs of albinos and hybrids. Finally a comprehensive bibliography is offered.
Orchidee spontanee della Sardegna Edizione della Torre 1990 207 pagina’s – 20 x 28 cm – 104 kleurenfoto’s en talrijke zwartwit tekeningen.
Goede inleiding met duidelijke schetsen over ontwikkeling, bloembiologie. 56 soorten worden in het overzicht betrokken en er is melding van 15 hybriden.
Le Orchidee del Monte Baldo Lago di Garda / Die orchideen des Monte Baldo Gardase Lil De Kock Selbstverlag, 1990 (2e hernieuwde uitgave)
Tweetalig boek van 93 pagina’s en geïllustreerd met 42 kleurenfoto’s. 17 x 23,5 cm
Liefst 42 verschillende soorten worden er op de Monte Baldo gevonden. De omgeving van het Gardameer leent zich dan ook uitstekend om op vakantie te gaan.
Orchidee Spontanee nel Parco Nazionale del Gargano Foggia, 2003 Angela Rossini & Giovanni Quitadamo 216 pagina’s -140 kleurenfoto’s – 77 soorten. ISBN 8-88-431091-1
Het gebied van de Gargano is zeker en vast een zéér goede plek om orchideeën te gaan zoeken. Je vindt er niet alleen veel informatie over op het internet, maar ook dit boek kan een waardevolle aanvulling zijn bij de voorbereiding van je reis.
Oostenrijk
Die Orchideen der Steiermark Erich Klein & Herbert Kerschbaumsteiner Steiermärkisches Landesmuseum Joanneum, Referat Botanik, Graz, 1996 (tevens nr. 23/24 van de Mitteilungen der Abteilung für Botanik am Landesmuseum Joanneum in Graz te Oostenrijk)
17 x 24 cm , 148 bladzijden, 117 kleurenfoto’s, meer dan 200 zwart-wit tekeningen, 59 taxa met verspreidingskaartjes. Dit boekje behandelt alle voorkomende orchideeënsoorten uit het Oostenrijkse Bundesland Stiermarken, met Graz als hoofdstad. Naast de beschrijving van de soorten is er ook aandacht voor de medewerkers die mee hielpen karteren, de verschillende biotopen, gevaar en bedreiging, kenmerken, ecologie, kartering en een overzicht van de verschillende kaartbladen op 1:50.000 van Stiermarken. Dr. Erich Klein is vooral bekend als Nigritella specialist en heeft speciale aandacht besteed aan de verschillende determinatiekenmerken van N. archiducis-joannis, N. lithopolitanica,N. miniata, N. nigra, N. nigra subsp. austriaca, N. rhellicani, N. stiriaca en N. widderi . Een aanrader voor wie wel eens op vakantie gaat in Oostenrijk.
De Krim
Orchids of the Crimea (2018), Kreutz, Fateryga & Ivanov
The Crimean Peninsula is one of the most beautiful regions in Eastern Europe. Within a relatively small area (26,900 km2), the peninsula has diverse landscapes and a rich flora with more than 2,500 vascular plant species. The floristic richness has been of special interest to Russian and foreign naturalists for more than 230 years. Many books on the Crimean nature were published, most of them in Russian. However, this book is the first work that is entirely devoted to the orchids of the Crimean Peninsula and covers all known 45 orchid species and 5 infraspecific taxa that occur there. The distribution for each taxon is shown on 5-km grid maps. The treatment of each species, subspecies, and variety includes a morphological description and information about its typification and nomenclature, as well as information about its habitat, flowering time, geographical and altitudinal distribution in the Crimea and elsewhere, completed with their pollinators. Where necessary, other important aspects, e.g. occurrence of hybrids and current threats, are given as well. All orchid taxa are illustrated with numerous colour photos. Photos of a few natural orchid hybrids, occurring in the Crimea, are also provided. The book also includes a general part, which describes the main aspects of the Crimean geography, history, vegetation and flora, as well as the conservation and botanical exploration of the Crimean orchids (576 pp.).